Η διεθνής βιβλιογραφία που αφορά τη συμμετοχή του ιού του ανθρωπίνου θηλώματος (human papillomavirus ή HPV) και των ανθρωπίνων ερπητοϊών (human herpesviruses ή HHVs) στην αιτιοπαθογένεση του καρκίνου της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας (σ.κ.) διέπεται από αντικρουόμενα αποτελέσματα. Η παρατηρούμενη ασυμφωνία στη συχνότητα ιικής ανίχνευσης μεταξύ των διαφόρων μελετών οφείλεται πιθανότατα στην κυμαινόμενη ευαισθησία των εφαρμοζόμενων μεθόδων και στα ιδιαίτερα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των εξεταζόμενων πληθυσμών. Προκειμένου να αξιολογήσουμε το ρόλο των ιικών λοιμώξεων στην καρκινογένεση της σ.κ. αναλύσαμε πενήντα τρεις (53) “εν δυνάμει καρκινικές” και καρκινικές αλλοιώσεις αποτελούμενες από 29 υπερπλασίες, 5 δυσπλασίες και 19 πλακώδη καρκινώματα (squamous cell carcinomas ή SqCCs), σε αντιπαραβολή με 25 στοματικά επιχρίσματα υγιών μαρτύρων, μέσω μεθοδολογίας υψηλής ευαισθησίας βασισμένης στην αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης (PCR). Επιπλέον, για τη διευκρίνιση επιμέρους ερευνητικών ζητημάτων χρησιμοποιήθηκαν οι τεχνικές της ειδικής για κάθε ιικό τύπο (type-specific ή TS) PCR, της ανάλυσης πολυμορφισμών κλασμάτων DNA (restriction fragment length polymorphism ή RFLP), του στυπώματος σε κηλίδα (dot blotting), του μη ραδιενεργού in situ υβριδισμού και της ανοσοϊστοχημείας. Η παρουσία του γενώματος του HPV ταυτοποιήθηκε σε 48 (91%) παθολογικά δείγματα έναντι 2 (8%) υγιών μαρτύρων (γκΟ,ΟΟΙ) μέσω ανάλυσης ενισχυμένης (nested) PCR. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό μόλυνσης αλλοιώσεων της σ.κ. από HPV που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα. Η θετικότητα για τον ιό ήταν ανεξάρτητη της ιστολογικής διάγνωσης και των καπνιστικών συνηθειών των ασθενών. Τουλάχιστον ένας τύπος υψηλού κινδύνου (“high risk”), όπως οι HPV16, 18 και 33, εντοπίστηκε σε 47 (98%) μολυσμένα δείγματα μέσω TS-PCR, ενώ μόνο 1 (2%) SqCC εμφάνισε απλή μόλυνση από τύπο χαμηλού κινδύνου (“low risk”), τον HPV6. Ο HPV16 ήταν ο κυρίαρχος ιικός τύπος, με την παρουσία του να ταυτοποιείται στο 71% των θετικών περιπτώσεων. Οι απλές μολύνσεις από HPV16 και 18 επιβεβαιώθηκαν μέσω RFLPs. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του HPV58, στελέχους υψηλής ογκογενετικής ικανότητας, σε τρεις (3) υπερπλαστικές βλάβες βάσει των αποτελεσμάτων του στυπώματος σε κηλίδα. Το πρότυπο μόλυνσης στις θετικές αλλοιώσεις διερευνήθηκε μέσω in situ υβριδισμού. Διάχυτο σήμα (τύπου 1), ενδεικτικό επισωματικής λοίμωξης, και στικτό σήμα (τύπου 2), αντιπροσωπευτικό ιικής ενσωμάτωσης στο γένωμα του ξενιστή, παρατηρήθηκαν σε περιστατικά φέροντα τύπους χαμηλής και υψηλής επικινδυνότητας, αντίστοιχα. Τα ανωτέρω ευρήματα υποστηρίζουν την πρώιμη συμμετοχή “high risk” HPV στελεχών στην καρκινογένεση της σ.κ. Όσον αφορά τη μελέτη των HHVs, η ανάλυση PCR ανέδειξε την παρουσία ερπητικών γενωμικών αλληλουχιών σε 30 (57%) παθολογικά υλικά έναντι 8 (32%) φυσιολογικών μαρτύρων (ρ=0,042). Με εξαίρεση την παρουσία του ιού Epstein- Barr (HHV4), δεν ανιχνεύθηκε συσχέτιση μεταξύ της συχνότητας ανίχνευσης ερπητοϊών και της ιστολογικής εικόνας ή των λοιπών κλινικοπαθολογικών παραμέτρων της ομάδας ασθενών. To DNA του HHV4 ταυτοποιήθηκε σε έντεκα (21%) αλλοιώσεις έναντι μόλις ενός (4%) φυσιολογικού μάρτυρα (γ>=0,056), διαφορά ενδεικτική “τάσης” συμμετοχής του ιού στις νεοεπεξεργασίες της σ.κ. Παράλληλα, παρατηρήθηκε βαθμιαία αύξηση, παρότι μη σημαντική, στο ποσοστό μόλυνσης από HHV4 κατά τη μετάβαση από την υπερπλασία στο SqCC. Ο τύπος της λοίμωξης διαπιστώθηκε μέσω ανοσοϊστοχημικής ανάλυσης των θετικών αλλοιώσεων για τις πρωτεΐνες LMP-1 και BZLF-1 της λανθάνουσας και πρώιμης παραγωγικής φάσης του ιού, αντίστοιχα. Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων • κατέδειξε μία σημαντική επαγωγή της επιθηλιακής έκφρασης της ογκοπρωτεΐνης LMP-1 στις προκαρκινικές (δυσπλαστικές) και καρκινικές αλλοιώσεις σε σχέση με τις “εν δυνάμει καρκινικές” (υπερπλαστικές) βλάβες (ρ=0,004), αποτέλεσμα που συνηγορεί υπέρ του ενεργού ρόλου του ιού στην καρκινογένεση. Επιπλέον, η συνέκφραση των 2 ιικών πρωτεϊνών στις καρκινικές βλάστες των SqCCs υποδηλώνει την απουσία διακριτών “λανθανόντων” και “λυτικών” νεοπλασματικών κυτταρικών πληθυσμών. Αναφοράς χρήζει και η συχνότερη παρουσία του ιού του επιχειλίου έρπητα (HHV1) στα φυσιολογικά επιχρίσματα έναντι των παθολογικών υλικών, ενδεικτική του υψηλού επιπολασμού του ιού στο γενικό πληθυσμό, καθώς και η πλήρης απουσία γενωμικών αλληλουχιών του ιού της ανεμοβλογιάς (HHV3), του κυτταρομεγαλοϊού (HHV5) και του έρπητα 7 (HHV7) από τους υγιείς μάρτυρες. Τέλος, η μόλυνση της σ.κ. από τον ιό του σαρκώματος Kaposi (HHV8) φαίνεται να αποτελεί, στον υπό ανάλυση πληθυσμό, συνηθέστερο γεγονός από ότι βιβλιογραφικά αναφέρεται. Συνολικά, ιική λοίμωξη αποκαλύφθηκε στο σύνολο (100%) των αλλοιώσεων έναντι μόλις 36% των μαρτύρων (γ?<0,001), εύρημα που σε συνδυασμό με τις σημειωθείσες συμμολύνσεις, με επικρατέστερες αυτές μεταξύ HPV/HHV1-2, HPV/HHV4 και HPV/HHV8, υποστηρίζει τη συμμετοχή και πιθανή συνέργεια των εμπλεκόμενων ιών στις νεοεπεξεργασίες της σ.κ.
The 78,000 M(r) intermediate chain of Chlamydomonas outer arm dynein isa WD-repeat protein required for arm assembly.