Upotreba kariprazina u lečenju unipolarne depresije: prikaz slučaja

Celoviti tretman afektivnih poremećaja, i to posebno različitih formi depresije još uvek predstavlja značajan izazov u kliničkom radu. Aktuelni prikaz slučaja ima za cilj upravo razmatranje izazova u svakodnevnoj kliničkoj praksi u slučajevima kompleksne dijagnostike, diferencijalne dijagnostike i tretmana rekurentne, teške depresivne epizode, kao i razmatranje uloge dodatne terapije. U aktuelnom radu prikazana je pacijentkinja srednjih godina, lečena na Klinici za psihijatriju Univerzitetskog kliničkog centra Srbije, u okviru rekurentne, teške depresivne epizode, sa prethodnim višestrukim pokušajima suicida. Na prethodno primenjeni antidepresiv iz grupe inhibitora ponovnog preuzimanja serotonina i noradrenalina i stabilizator raspoloženja litijum karbonat, pacijentkinji je u terapiju uveden atipični antipsihotik kariprazin što je dovelo do značajnog kliničkog poboljšanja i subjektivnog zadovoljstva pacijentkinje. Upotreba atipičnih antipsihotika, među njima i kariprazina, kao psihofarmaka sa multidimenzionalnim delovanjem u lečenju teških i izazovnih oblika afektivnih poremećaja, od posebne je važnosti sa aspekta svakodnevne kliničke prakse. Samo detaljno, integrativno i individualno prilagođeno sagledavanje terapijskih mogućnosti, bazirano na naučnim saznanjima i praktičnim iskustvima, može dovesti do njihove adekvatne, pravovremene i utemeljene kliničke primene, čiji je cilj pre svega bolje funkcionisanje pacijenata sa afektivnim poremećajima kako po objektivnim kriterijumima, tako i prema subjektivnom/ličnom doživljaju funkcionisanja.

Neurorazvojni poremećaji u Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, 11 izdanje (MKB – 11): Pregled

Neurorazvojni poremećaji uključuju širok spektar poreškoća i oštećanja u razvoju kognitivnih ili motoričkih funkcija. Jedanaesta revizija Međunarodne klasifikacije bolesti (MKB-11), koja je izašla 2018. godine, a čija primena bi trebalo da počne od 2022. godine, je po prvi put uvela dijagnostičku grupu neurorazvojni poremećaji koju čine poremećaji intelektualnog razvoja, razvojni poremećaji govora ili jezika, poremećaj iz spektra autizma, razvojni poremećaji učenja, razvojni poremećaj motoričke koordinacije, poremećaj sa deficitom pažnje i hiperaktivnošću, stereotipni poremećaj pokreta, poremećaj sa tikovima i rezidualna kategorija drugi specifični neurorazvojni poremećaji. Cilj ovog kratkog pregleda je da se predstave glavne dijagnostičke kategorije u MKB – 11 koje čine grupu neurorazvojnih poremećaja i prikažu glavne promene u dijagnostikovanju upotrebom pojedinih poremećaja primenom MKB – 11 u odnosu na dosadašnju MKB – 10. Veruje se da će MKB – 11 omogućiti bolju konceptualizaciju i razumevanje psihopatologije, uključujući i neurorazvojne poremećaje, među kliničarima, te da će u narednim decenijama dijagnostikovanje poremećaja biti ne samo olakašno nego i poboljšano.

Kognitivni poremećaji i demencija kod bolesnika na hemodijalizi

Pacijenti na hemodijalizi su u povećanom riziku od kognitivnog propadanja i razvoja demencije. Sam tok i priroda hronične bubrežne insuficijencije predstavljaju faktore rizika za kognitivno propadanje. Pored toga pacijenti na hemodijalizi su izloženi čestim hemodinamskim stresovima koji utiču na cerebralnu perfuziju na koje su posebno vunerabilni usled čestih komorbiditeta koji nose kardiovaskularni rizik. Takođe kod ove populacije su česte metaboličke abnormalnosti, poremećaji acido-bazne ravnoteže, disbalans vode i elektrolita, pojava inflamacije i oksidativnog stresa i nakupljanje toksičnih materija koji deluju kao faktori rizika za poremećaje kognicije. Adekvatno kognitivno funkcionisanje ovih pacijenata je bitno kako bi oni bili sposobni da vode računa o svom zdravlju i usvajaju medicinske savete, i kako bi imali što bolji kvalitet života. Iz tih razloga veoma je bitna rana detekcija faktora koji dovode do kognitivne disfunkcije kod ove populacije i blagovremena intervencija kako bi se ovi faktori rizika ublažili.

Koenzim Q 10 (ubikvinon) i bolesti mozga – veza sa okom i telom

Koenzim Q10 (CoQ10; ubikvinon) je supstanca slična vitaminima koja je uključena u respiratorni lanac u mitrohondrijama. Ubikvinon se sintetiše u svim tkivima ali sa godinama sadržaj opada, kao i u nekim patološkim stanjima i kod primene statina. Ubikvinon je neophodan za rast i održavanje ćelija u lјudskom organizmu i sa starenjem poželjan je unos sa hranom, jer endogena sinteza više nije dovoljna. CoQ10 učestvuje u oksidativnoj fosforilaciji i produkciji adenozin trifosfata (ATP) i predstavlјa moćan antioksidant. Primarni deficiti CoQ10 se ispoljavaju kao multisistemska bolest, encefalomiopatija, cerebelarna ataksija, miopatija i nefrotski sindrom. U slučaju nedostatka CoQ10 nastaju prvo reaktivne kiseoničke vrste, a kod težeg deficita i gubitak ATP. Nedostatak CoQ10 izaziva takođe apoptozu što je nađeno u mozgu i retini starijih osoba. Nedostatak CoQ10 doprinosi poremećaju rada srčanog mišića u hroničnoj srčanoj insuficijenciji. Efekti nedostatka CoQ10 su inflamacija i oksidativni stres. Pokazan je inverzni odnos serumskog CoQ10 i rizika od nastajanja demencije. Davanje CoQ10 dovodilo je do smanjenje depresivnosti kod bolesnika sa metaboličkim sindromom kao i poboljšanje koncentracije u shizofreniji i shizoafektivnom poremećaju. Primena CoQ10 može da smanji učestalost i jačinu napada migrene. Nedostatak CoQ10 može da bude povezan sa pojavom miopatije kod davanja statina. Kod osoba sa primarnim deficijencijama CoQ10 postoji retinopatija, a kod stečene makularne degeneracije i glaukoma nivoi CoQ10 su sniženi. Visoke doze CoQ10 pomažu preživlјavanju kod hronične srčane insuficijencije i koronarne bolesti. Pokazani su povoljni efekti CoQ10 na lečenje gojaznosti, oksidativnog stresa, metaboličkog sindroma, dijabetes mellitusa tip II i nealkoholne masne jetre. Primena kod zamora je kontroverzna. Pokazan je izvestan pozitivni efekat primene CoQ10 kod karcinoma dojke. Ispitivanja ukazuju da primena CoQ10 ima povoljna dejstva u ranoj fazi sepse. U terapijske svrhe CoQ10 se daje u dozama od 30-3000 mg. Doze od 22 mg do 400 mg/dan se smatraju bezbednim. Neželjeni efekti su uglavnom blagi i retki.

PSIHOMOTORNA AGITACIJA TERAPIJSKE SMERNICE PSIHIJATRIJSKE SEKCIJE SRPSKOG LEKARSKOG DRUŠTVA U SKLOPU EPIDEMIJE COVID 19 U REPUBLICI SRBIJI

Psihomotorna agitacija ( PMA) ili psihomotorni nemir je stanje koje karakteriše uznemirenost, uzbuđenje, oslabljena kontrola ponašanja, ubrzana motorika, površan verbalni kontakt i tendencija impulsivnog reagovanja. U praksi je najvažnije otkriti epizode psihomotorne agitacije u njihovoj najranijoj manifestaciji kako bi se izbeglo usložnjavanje simptoma i sprečile brojne zdravstvene, pravne i ekonomske posledice koje neblagovremeno prepoznavanje sobom nosi. Psihomotorna agitacija i delirijum mogu biti jedan od simptoma COVID 19 infekcije. U tom kontekstu (interakcije sa antivirusnom i antimalaričnom th koja se koristi u lečenju covid infekcije i komplikacija same virusne infekcije) razmatramo terapiju agitacije kao stanja koje zahteva urgentni tretman.

Fenomenologija, psihopatologija i fenomenološka psihopatologija

Uočavanje i definisanje strukture psihopatoloških pojava predstavlja osnov kliničke psihijatrije. Fenomenologija predstavlja grupu filozofskih principa koji su posvećeni sistematskoj analizi svesti i objekta svesti. Primena fenomenologije na psihopatološke pojave se naziva fenomenološka psihopatologija. Cilj fenomenološke psihopatologije je razjašnjavanje forme svesnog, doživljenog psihopatološkog iskustva. Upotreba fenomenološkog metoda omogućava razotkrivanje naizgled nepostojanih ili zanemarenih psihopatoloških pojava, kao i sistematičnu izgradnju psihopatološke taksonomije. U radu su definisiane i obrađene sledeće teme: (1) fenomenologija kao skup filozofskih doktrina; (2) fenomenološka psihopatologija, kao i njena primena u kliničkom radu; (3) značaj Karla Jaspersa za fenomenološku psihopatologiju i psihijatriju uopšte; (4) savremene putanje fenomenološke psihopatologije. Podrobno razumevanje koncepta fenomenološke psihopatologije predstavlja preduslov za precizno razumevanje subjektivnog iskustva pacijenta u psihijatriji.

Cognitive phenotype in neurofibromatosis type 1

Neurofibromatoses are a set of different genetic disorders that have a common characteristic of the appearance of nervous system tumors. There are three forms of the disease, of which type 1 neurofibromatosis (NF 1) is the most common. NF 1 is an inherited autosomal-dominant disease, with a high rate of new mutations. In addition to the many physical manifestations and complications that occur in persons with NF 1, there are also numerous cognitive difficulties, including lower general intellectual functioning, learning difficulties, but also problems in attention, visual abilities, executive functions, and speech. Attention disorders are up to three times more common in people with NF 1, while learning disabilities are present in more than half of these subjects. Disturbances in the field of visuospatial perception are recognisable even in the preschool period. About 80% of children with NF1 exhibit various speech and language disorders: slow early speech development, slower vocabulary enrichment, syntactic, semantic and phonological speech disorders. Disruption of executive functions will manifest itself in the areas of working memory, organisation, planning / problem solving. This will reflect as the underperformance in academic achievement. Nearly one-third of these persons have emotional and social problems.

Dual orexin receptor antagonist in treatment of insomnia

A novel group of medications, dual orexin receptor antagonists, emerged as a competent group that challenges current first-line hypnotics. They have relatively infrequent and mostly well-tolerated side effects, primarily in the form of residual somnolence, fatigue and nightmares/disturbing dreams. The advantage over conventional hypnotics stems from the specifics of their target receptors, which translates into lack of tolerance after long term use and good safety profile. They are particularly favoured in some specific populations, including the elderly. Ongoing and future studies are set to explore their effect on selected conditions, such as addiction and psychiatric disorders, dementias, perimenopausal condition and circadian rhythm disorders, to name a few.