Zarys filozofi i bytu duchowego z pozycji tomizmu

From the Thomistic point of view, the outline of philosophy of spiritual being takes into account three basic dimensions of the spirit. The first deals with the existence of independent personal beings, i.e. individual substances: God, angelic beings and human souls. The second is related to the fundamental phenomena of the inner life of a person, that is powers of the soul, their acts and objects. The last form of the spirit deals with personal external activity in the course of which all kinds of extra-mental beings are created. These include, above all, the multiple forms of the so-called spiritual culture, present nowadays mainly in science, art, morals and religion.

Filozofia Chrześcijańska a obraz świata. Uwagi z perspektywy socjologii filozofii

W artykule przedstawiam propozycję badania filozofii chrześcijańskiej rozumianej jako tradycja badawcza z perspektywy socjologii filozofii. Dla socjologa filozofii, filozofia chrześcijańska to określone zjawisko empiryczne, które możemy poznać odkrywając mechanizmy jego funkcjonowania. W artykule koncentruję się na zagadnieniu akceptacji obrazu świata, który określa tożsamość filozofii chrześcijańskiej. Zadaniem socjologii filozofii jest odkrycie mechanizmów, które wpływają na kontekst akceptacji tego obrazu świata. Socjologia filozofii dystansuje się od oceny prawdziwości czy fałszywości treściowej tez głoszonych przez poszczególnych filozofów. Choć każda filozofia rozwija się według zasad tzw. immanentnej logiki, to jednak określone czynniki społeczne i psychologiczne mają wpływ na to, co dany filozof akceptuje jako oczywiste i nie podlegające żadnej dyskusji. W artykule wykazałem, że akceptacja obrazu świata jest konsekwencją wychowania, które dokonuje się w określonej grupie społecznej (np. rodzina, szkoła) wyznającej określone idee aksjologiczne i przekonania deskryptywne. Dzięki wychowaniu w przyszłym adepcie filozofii, który zawsze pozostaje dzieckiem swojego czasu i kultury, zostaje przygotowany umysłowy i emocjonalny grunt pod akceptację już bardziej spekulatywnego obrazu świata, z którym adept zapoznaje się podczas fachowych studiów uniwersyteckich (filozoficznych lub teologicznych) pod okiem uznawanych przez niego autorytetów. Ukształtowany za pomocą określonych procesów wychowawczych umysł, jest w stanie dokonać osobistego, i całościowo angażującego aktu wiary epistemicznej w określony obraz świata, który jest mu podawany poprzez teorie i praktykę edukacyjna. Akceptacja i zaangażowanie w obraz świata umożliwia formułowanie w jego ramach określonych strategii argumentacyjnych, których zadaniem jest (i) eksplikacja, (ii) objaśnienie i (iii) uzasadnienie przedmiotowych konsekwencji obrazu świata. Praktyki argumentacyjne przejmujemy poprzez trening, uczymy się ich w mowie i piśmie, oczywiście pod okiem tych, którzy sami wcześniej te argumenty praktycznie wypróbowali. Uczeń po prostu wierzy nauczycielom i podręcznikom. Do pewnego etapu wiara ta jest racjonalna. Obraz świata jako pewna całość, na którą składają się treściowe przekonania deskryptywne i normatywne nie podlega żadnemu ostatecznemu racjonalnemu uzasadnieniu. Zaakceptowanym tezom przedmiotowym przypisuje się różny status epistemologiczny; od tez obdarzonych bezwarunkową oczywistością, których korelatem jest nie tylko subiektywne przeżycie, ale obiektywna rzeczywistość, do takich, które mogą być poddane mniej lub bardziej twórczej rewizji za pomocą różnych rodzajów zabiegów interpretacyjnych. Żaden obraz świata nie zniewala w sposób ostateczny. Zawsze możliwa jest zmiana obrazu świata na inny, który bardziej odpowiada naszych potrzebom intelektualnym i wrażliwości emocjonalnej. Zmiana ta przybiera w niektórych sytuacjach formę szczególnej konwersji

Fenomenologia liturgii Jean -Yves’a Lacoste’a jako filozofia mistyki

Fenomenologia liturgii to główny filozoficzny projekt Jean-Yves Lacoste’a, mało jeszcze w Polsce znanego współczesnego francuskiego myśliciela. Liturgię rozumie bardzo szeroko: to dla niego taki sposób życia, który jest trwaniem wobec Boga, którego pojmuje jako podmiot i obietnicę relacji. Wydaje się zatem, że jest ona zarazem doświadczeniem filozoficznym, jak i mistycznym, dlatego będzie tutaj poddana analizie jako filozofia mistyki. Przebadana zostanie przy tej okazji postawa Lacoste’a wobec zadania myślenia, jego droga do filozofii mistyki oraz sposób, w jaki opisuje relacje między doświadczeniem mistycznym a filozoficznym. Wreszcie na koniec pojawi się pytanie o to czy mistyka u swoich źródeł jest pewnym sposobem przeżywania czasu?

Fenomenologiczny paradygmat psychoterapii Gestalt

This article examines the influence of the assumptions of the phenomenological method on the shape of Gestalt psychotherapy. Therefore, a comparative analysis of the main ideas of Edmund Husserl’s philosophy and the basic assumptions of Gestalt psychotherapy was performer. The strenght and importance of the underlying connections are indicated by both research methods used in Gestalt therapy: the directness of experiencem „suspedding” one’s own beliefs, horizontal description, and categories related to awareness: contact intentionality and „here and now” experience.

Propozycja rozwiązania problemu trafu moralnego w kontekście zasady kontroli

Artykuł prezentuje propozycję rozwiązania problemu trafu moralnego, w kontekście zasady kontroli. Zasada ta mówi, że warunkiem przypisania odpowiedzialności, winy/zasługi moralnej jest posiadanie kontroli nad działaniem przez sprawcę. Traf moralny powoduje zdaniem jego zwolenników, że ocenie moralnej podlega działanie podmiotu, które było zakłócone przez przypadek, czy czynnik będący poza kontrolą podmiotu. W artykule próbuje się wykazać, że nie można mówić o całkowitym braku kontroli w działaniach, na które wpływa przypadek. Stąd nie można wysuwać tak dalekich konsekwencji oddziaływania trafu na moralność jak negacja sensowności przypisywania odpowiedzialności moralnej i winy/zasługi w ogóle. W to miejsce proponuje się w artykule oddzielnie przypisywania odpowiedzialności moralnej od winy/zasługi, w zależności od intencji podmiotu działającego.

„Słuchajcie słowa JHWH”1 Abraham Abulafi a i Luis de León – mistyka języka

Abraham Abulafia, sefardyjski kabalista z XIII wieku i brat Luis de León, hiszpański teolog z XVI wieku, rozwijają w swoich egzegezach mistykę języka, którą podzielić można na mistykę słowa i mistykę liter. Umiłowanie języka hebrajskiego i przeświadczenie, że jest on językiem Boga, prowadzą obu do przekonania o świętości każdej z jego części. Abraham Abulafia, chcąc przeniknąć tajniki Pisma Świętego, rozwija hermeneutyczną metodę jego odczytu, w której adept, po specjalnym przygotowaniu, zagłębia się w natchniony tekst, by przemienić się w boską literę alfabetu hebrajskiego. Zjednoczony ze Stwórcą staje się zdolny do prorokowania, a ono jest głównym celem kabały prorockiej, inaczej zwanej ekstatyczną wypracowanej przez sefardyjskiego mędrca. Luis de León nie posuwa się aż tak daleko, lecz utożsamiając imię z Bogiem, dochodzi do wniosku, że litery, pełniące podwójną funkcję, obejmują w sobie całość istnienia, stając się samowystarczalnymi. W tekstach katolickiego zakonnika, pochodzącego z rodziny konwertytów, a w szczególności w traktacie O imionach Chrystusa, znaleźć można liczne ślady metody Sefardyjczyka, co świadczy o tym, że kulturowe dziedzictwo wygnanych z Hiszpanii w 1492 roku Żydów, przetrwało w świadomości ich wnuków. Autorka, biorąc na warsztat wymieniony tekst Luisa de León oraz Światło Intelektu i Księgę Znaku Abrahama Abulafii, przedstawia mistykę języka, ze szczególnym uwzględnieniem mistyki słowa oraz liter, które łącząc się ze sobą tworzą liczne formy imion Boga. Zarówno Abraham Abulafia jak i brat Luis de León w swoim rozumieniu Pisma Świętego byli jednocześnie wierni tradycji – na przykład kiedy sięgali do autorytetu innego Sefardyjczyka, Abrahama ibn Ezra – jak nowatorscy, zgodnie z duchem żydowskiej egzegezy, w której, jak to zwięźle wyraził chasydzki rabin Nachman z Bracławia: „Zabronione jest się starzeć!”.

O przeznaczeniu zła w myśli Leszka Kołakowskiego

In Leszek Kołakowski’s thought, a devil is not abstract but real. What does he know about it? What do we know? How much of it do we know? It seems that Kołakowski knows it well – he speaks with it, discusses it, and defines it. As if they both were friends. ‘The devil by Kołakowski’ seems to be human-friendly and supportive. Thus, the article poses the following questions: What is the role of evil as defined by Kołakowski in human world and life? How does it work? What is its destiny?

El texto de El ser sobrenatural como contexto próximo para entender la noología, la metafísica y la visión de Dios sobre Zubiri

The philosophy of Xavier Zubiri is recognized as one of the most diffi cult to understand because there is something unclear in it. Therefore one may guess that there is a hidden presumption done by Zubiri. Zubiri in the self-presentation of his philosophical backgrounds acknowledges that his philosophy owes most to the phenomenology of Husserl and metaphysics of Heidegger. He also admits of being infl uenced by Aristotle to a certain degree. Zubiri starts his analyses from perception of things, with which he fulfi lls phenomenological requirement of beginning philosophy with the description of reality. As the fi nal step he ads metaphysics, which explains the description of reality. Following this code of interpretation of Zubiri’s philosophy it is difficult to grasp its core meaning. What is this hidden supposition? In The Supernatural Being: God and Deifi cation in Saint Paul’s Theology, which he wrote in the 30s’ and 40s’ of the 20th century, Zubiri presents early Christian Neoplatonic theology. In the same work Zubiri also states that it is possible to discover the same ideas following the way up, i.e. departing from the creatures and ascending to God. And this will be the hidden supposition of his philosophy. This paper tries to show the philosophy of Zubiri can be understood as a kind of proof that the Neoplatonic vision of the reality presented in The Supernatural Being: God and Deifi cation in Saint Paul’s Theology is true and can be discovered by reason alone, i.e. departing only from description of facts.

Światło z Bezkresu – pochodzenie pleromy według dzieła Ocarot Chaim („Skarbce życia”) rabina Chaima Vitala – wstęp, tłumaczenie, komentarz

The presented text contains an introduction, translation and commentary on the stages of the manifestation of the deity and the pleromatic emanation presented in the Ocarot chajim (Treasures of Life) treatise by rabbi Chajim Vital, a disciple of Isaac Luria. This work is the most systematic display of Lurianic metaphysics. In the introduction, the author situates the position of the treaty in the broader context of Lurianic literature. Then he discusses the diff erences and similarities between the ancient Hebrew concept of prophetic spirit transmission, and the Gnostic, Platonic and Neoplatonic understanding of the process of emanation. The translated source text and commentary analyze the act of self-contraction of infi nity and the emergence of a plerome as given in the form of a dialectical game of linear and circular sefi rots until the final emergence of megaanthropos – Adam Qadmon.

Myśl Wincentego Granata wobec problemów współczesności

The aim of the article is to present relevance of the personalistic Granat’s thought in the context of contemporary social challenges. In the article, I analyze the topic of Christian humanism in Granat’s thought. I point out that he saw the sources of this concept in man’s aspirations to learn the full truth about himself. Granat saw the final answer to these desires in the relation of man and the sense of his existence to the person of Christ. I also consider Granat’s opinion about the role of the Catholic church today. I would like to draw your attention to the fact that Granat clearly emphasized the deep spiritual and apostolic dimension of the Church, pointing out that the Church is above all the Mystical Body of Christ. Therefore, the fundamental task of the Church is to unite God’s children around Christ. The Church also has a duty to proclaim to man that he cannot understand himself without Christ. The Church accomplishes these goals by administering the sacraments and moderating interreligious dialogue. I consider the issue of peace in his philosophical refl ection as well. According to Granat the source of peace is God. Man drawing his strength from his closeness with God can contribute to peace through mutual respectful relationships. At the state level the key role is played by the concern of each country for the common good and international cooperation in this field. In conclusion, I formulate summarizing remarks.