Η υποκλασματική ακτινοθεραπεία με διαμορφούμενης έντασης δέσμες στον καρκίνο του προστάτη

Εισαγωγή: Ο καρκίνος του προστάτη είναι μια νόσος με μεγάλη ευαισθησία στη τροποποίηση της ακτινοθεραπευτικής δόσης ανά συνεδρία, συγκεκριμένα στην αύξηση αυτής, μια τεχνική που ονομάζεται υποκλασματοποίηση. Η υποκλασματοποίηση μπορεί να οδηγήσει εκλεκτικά σε μεγαλύτερη αύξηση της συνολικά χορηγούμενης δόσης στον προστάτη σε σύγκριση με τα γειτονικά υγιή όργανα, οδηγώντας έτσι σε μείωση του συνολικού χρόνου θεραπείας, με πιθανώς μεγαλύτερο θεραπευτικό όφελος και χωρίς αύξηση των παρενεργειών. Σε αυτή τη μελέτη παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της σύγκρισης τοξικότητας μεταξύ ενός σχήματος υποκλασματοποίησης (Hypofractionationated Radiation Therapy, HRT) με 2.25 Gy / συνεδρία (Gy/fr) και συνολική δόση 72 Gy και ενός σχήματος συμβατικής κλασματοποίησης (Conventional Radiation Therapy, CRT) 74 Gy με 2 Gy / συνεδρία. Μέθοδοι: Στη μελέτη μας συμπεριλάβαμε ασθενείς ηλικίας 18-85 ετών με εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη σταδίου cT1c-T3bN0M0 οι οποίοι υποβλήθηκαν σε εξωτερική ακτινοθεραπεία μόνο στον προστάτη και τις σπερματοδόχες κύστεις με ή χωρίς ταυτόχρονη ορμονοθεραπεία. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν μεταξύ του βραχέως σχήματος υποκλασματοποίησης (σκέλος 1) και της συμβατική κλασματοποίησης (σκέλος 2). Καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν η επίδραση της θεραπείας στην πρώιμη και όψιμη τοξικότητα από το γαστρεντερικό (gastrointestinal, GI) και το ουροποιητικό (genitourinary, GU) η οποία αξιολογήθηκε με το σύστημα βαθμονόμησης ανεπιθύμητων αντιδράσεων του Οργανισμού Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας (Radiation Therapy Oncology Group, RTOG) και με ατομικά ερωτηματολόγια αξιολόγησης της ποιότητας ζωής του ασθενούς (Expanded Prostate Index Composite, EPIC). Αποτελέσματα: Στη μελέτη εντάχθηκαν συνολικά 139 ασθενείς, από τους οποίους 72 ανήκαν στο σκέλος 1 και 67 στο σκέλος 2. Στα 4 έτη μετά την έναρξη της μελέτης 23 ασθενείς (31.9 %) από το σκέλος 1 και 21 (31.3 %) από το σκέλος 2 εκδήλωσαν οξεία τοξικότητα βαθμού ≥2 από το ουροποιητικό (p=0.79). Οι αντίστοιχες τιμές για το γαστρεντερικό ήταν 15 (20.8 %) και 12 (17.9 %) (p=0.6). Σχετικά με την όψιμη τοξικότητα, ούτε εκεί εντοπίστηκε διαφορά μεταξύ των σκελών με τις αντιδράσεις στο σκέλος της υποκλασματοποίησης από το ουροποιητικό βαθμού ≥2 να καταγράφονται σε 8 ασθενείς (11.1 %) έναντι 7 (10.4 %) για τη συμβατική κλασματοποίηση (p=0.92). Από το γαστρεντερικό οι όψιμες αντιδράσεις παρατηρήθηκαν σε 8 ασθενείς (11.1 %) στο σκέλος 1 και 8 (11.9 %) στο σκέλος 2 (p=0.88). Στην πολυπαραγοντική cox παλινδρόμηση, εντοπίστηκε συσχέτιση της χρήσης ορμονοθεραπείας με τις όψιμες παρενέργειες από το γαστρεντερικό (p=0.016), ενώ η οξεία τοξικότητα από το GU και GI ήταν προβλεπτικός παράγοντας αντίστοιχης όψιμης τοξικότητας (p=0.006 και 0.001 αντίστοιχα). Σχετικά με την ποιότητα ζωής δεν εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ HRT και CRT. Συμπέρασμα: Η υποκλασματοποιημένη ακτινοθεραπεία με 2.25 Gy/συνεδρία δεν οδήγησε σε αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών ούτε σε επιδείνωση της ποιότητας ζωής. Το παραπάνω σχήμα μπορεί επομένως να θεωρηθεί ασφαλές για τους ασθενείς, με αποδεκτά επίπεδα οξείας και χρόνιας τοξικότητας και βραχύτερη συνολική διάρκεια της θεραπείας.