Obóz szkoleniowy armii polskiej w Niagara-on-the-Lake, 1917-1919

Prognozy szybkiego zakończenia światowego konfliktu zbrojnego okazały się wysoce nietrafne. Trwająca od 28 lipca 1914 r. wojna generowała ogromne koszty materialne, pochłaniała coraz większą liczbę ofiar ludzkich, a po trzech latach walk żadna z walczących stron nie mogła być pewna zwycięstwa. Tymczasem wydarzenia rewolucyjne w Rosji w 1917 r. praktycznie wyeliminowały armię carską z działań wojennych na froncie wschodnim, stwarzając jednocześnie dowództwu armii II Rzeszy Niemieckiej możliwość skierowania militarnej potęgi państw centralnych do działań rozstrzygających na zachodzie Europy. Upadek znaczenia Rosji jako wartościowego składnika sił zbrojnych Ententy i jednocześnie głównego oponenta wobec niepodległościowych dążeń Polaków, a także pilna potrzeba pozyskania rekrutów spełniły funkcję ważnego międzynarodowego czynnika, stwarzającego wyjątkowo korzystne okoliczności polityczne do przywrócenia Polski na mapę świata. Wsparcie rządów Francji, Stanów Zjednoczonych i Kanady, lecz przede wszystkim działalność Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu oraz głęboki patriotyzm amerykańskich środowisk polonijnych zaowocowały utworzeniem obozu szkoleniowego w Niagara-on-the Lake w Kanadzie. Głównie tam, lecz także w kilku innych miejscowościach na terenie Kanady i USA wyszkolono 22 395 ochotników wywodzących się z amerykańskiej młodzieży polonijnej. 20 720 żołnierzy przetransportowano z Ameryki Północnej na front zachodni we Francji, gdzie stanowili istotny element organizującej się tzw. Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera.

Migracje a styl życia

Przedmiotem artykułu jest kwestia zależności zachodzących między mobilnością przestrzenną a stylem życia. Prowadzoną analizę rozpoczyna omówienie specyficznego typu migracji, nazwanego w literaturze przedmiotu migracjami stylu życia (life style migrations). Następnie wskazana i omówiona została dwustronna zależność między obydwiema zmiennymi, czyli udział pożądanego i oczekiwanego stylu życia w podjęciu decyzji o migracji oraz niezakładany przez osoby mobilne, niemniej faktyczny wpływ migracji na przemiany przyjmowanego przez nich stylu życia. W artykule wykorzystane zostały zarówno dane empiryczne pochodzące z badań prowadzonych w okresie ostatnich trzech dekad, jak i historyczne materiały biograficzne pochodzące z przełomu XIX i XX wieku.

Joint Military Forces of East-Central Europe in the Light of Selected Political Concepts of the Polish Émigré Milieu

This article attempts to analyse the creation of common armed forces in East-Central Europe on the basis of selected integration concepts of the Polish émigré circles. They considered the notion of consolidating the potentials of countries sharing similar historical experiences as well as a sense of being threatened and protecting similar fundamental values to be part of a larger process of providing the Old Continent with guarantees of security and stable development. From the perspective of international relations at that time, however, none of the concepts of a common security and defence policy could have achieved success, although it could have been considered as one of the alternatives for the development of the process of continental integration, especially if it had been linked to the replenishment of the deficient assets in the potentials of other actors of international relations close to East-Central Europe in terms of development and culture.

Emigracja polska i Polonia na Półwyspie Arabskim

W artykule wskazuje się na pobyt i działalność Polaków w państwach położonych na terenie Półwyspu Arabskiego. Do państw tych zaliczono Arabię Saudyjską, Bahrajn, Jemen (po II wojnie światowej występował tam Jemen Południowy i Jemen Północny), Katar, Oman oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie. Kontakty Polaków z tym regionem świata w przeszłości były niewielkie. Na Półwysep Arabski trafiali zatem nieliczni mieszkańcy z ziem polskich. Sytuacja ta zmieniła się od lat siedemdziesiątych XX wieku, kiedy państwa arabskie zaczęły się dynamicznie rozwijać na podstawie uzyskiwanych środków finansowych ze sprzedaży surowców naturalnych – ropy naftowej i gazu ziemnego. Dzięki temu przybywały tam kadry naukowo-techniczne oraz specjaliści z różnych dziedzin, ponadto przedstawiciele branży turystycznej i muzycy. Poprzez polsko-arabskie małżeństwa nad Zatoką Perską zamieszkały także Polki, które wyszły za mąż za Arabów. Występujące na przełomie XX i XXI wieku skupiska polskie i polonijne na Półwyspie Arabskim liczyły od kilku do kilkuset przedstawicieli, w zależności od konkretnego podmiotu międzynarodowego. Pojedyncze osoby i rodziny mieszkały w Jemenie i Omanie, 30 osób w Katarze, od 100 do 200 w Bahrajnie i Arabii Saudyjskiej, a 600 w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. To ostatnie skupisko polonijne należało do najlepiej zorganizowanych w świecie arabskim. W ciągu 30 lat od zmian systemowych podjętych nad Wisłą, społeczności polskie i polonijne na Półwyspie Arabskim rozrosły się od skupisk kilkudziesięcioosobowych (Jemen, Oman) poprzez kilkusetosobowe (Arabia Saudyjska, Bahrajn, Katar) do kilkutysięcznych (Zjednoczone Emiraty Arabskie). Dalej zatem Abu Zabi, Dubaj i Szardża są miastami, w których najchętniej podejmują zatrudnienie Polacy i przedstawiciele Polonii ze świata zachodniego.

American Polonia in Scientific Activity of the Institute of Polonia Ministry and Migration and the Institute for the Study of Polish Community and Its Ministry in 1972-2006

The article aims to show the presence of American Polonia in the scholarly activity of Institute for the Study of Polish Community and Its Ministry and Institute for the Study of Polish Community and Its Ministry. In the 1970s and 1980s a huge interest in Polish diaspora achievements in the USA was visible in many scientific articles, texts, and monographs published in the yearbook Studia Polonijne. American Polonia has become an object of multidimensional and interdisciplinary research, which turned to be the pioneer ones in some cases.

Początki Polskiego Domu Emigracyjnego w Nowym Jorku na łamach „Dziennika Chicagoskiego” pod koniec XIX wieku (1891-1897)

Sprawa opieki nad emigracją z ziem polskich w Nowym Jorku była m.in. przedmiotem troski kapłanów polskich pełniących posługę duszpasterską za oceanem, co znalazło swoje odzwierciedlenie na łamach „Dziennika Chicagoskiego”. Zainteresowanie opieką nad rodakami ujawniło się już w styczniu 1886 r., kiedy zawiązało się w Nowym Jorku towarzystwo, które przybrało nazwę „Komitet centralny dobroczynności związku narodowego polskiego”, mając na celu wspieranie emigrantów polskich tak pod względem materialnym, jak i moralnym. Powyższą inicjatywę podjęli kapłani polscy i litewscy zgromadzeni na początku marca 1891 r. z okazji 40-godzinnego nabożeństwa w polskiej parafii w Filadelfii, postanawiając utworzyć Polski Dom Emigracyjny św. Józefa. Początkowo mieścił się on w Brooklynie, a od 1 maja 1892 r. w Nowym Jorku. Utrzymanie domu było nie lada wyzwaniem dla prawie dwumilionowej Polonii (kapłanów, wspólnot parafialnych, organizacji, towarzystw). Opracowanie egzemplifikuje determinację wielu kapłanów w początkowym okresie tworzenia Domu Emigracyjnego, ich zaangażowanie, skalę trudności, aż do przejęcia go przez siostry felicjanki.

Status of Polish Priests in the United States 1956-1977

In 1976 the Polish Episcopate made a decision to regulate the status of Polish priests who left for the USA in 1956-1976. In Warsaw, thr work was manages by the Episcopal Secretariat, and in the USA, the coordinating office in Orchard Lake Schools, headed by Rev. Msgr. Alexander Cendrowski. Bishop Wesoły and Rubin from Rome cooperated with the center. On behalf of the American Episcopate, the Secretary General, Archbishop Bernardin, and the head of the Emigration and Tourism Commission Bishop Gracida cooperated. In the years 1956-1976, 356 priests and religious left Poland from 48 dioceses and 14 religious orders, including 165 priests and 186 religious. October 15, 1977 the status of priests was as follows: incardinated priests 52, religious 56; 16 in the incardination process, 17 emeritus, 7 returned to Poland, 33 had problems with incardination, 56 worked as a guest. The worked the most; 42 in Detroit, 41 in Chicago, 20 in Gary, 18 in Brooklyn and Philadelphia, 15 Buffalo, less than 10 in 18 dioceses It was impossibile to establish the status of the other priests they were suspended, sent to the secular state and entered into marriage. After 1978 Polish bishops made individual decisions and, in general, they lifted their suspensions and allowed them to work in the USA.